Kamienne Archiwum
Fundacja Wybudowania od czterech lat bierze udział w programie „Wspólnie dla dziedzictwa” Narodowego Instytutu Dziedzictwa. W 2020 roku wolontariusze z regionu ziemi lubawskiej podjęli się wyjątkowego wyzwania. Pagórkowate okolice Nowego Miasta Lubawskiego, Lubawy i Lidzbarka pełne są przyniesionych przez lodowiec głazów i kamieni. Mieszkańcy od wieków budowali z tego materiału budynki gospodarcze, kościoły czy obiekty obronne. O ile architektura średniowieczna jest doskonale poznana i chroniona, to dawne szopy, kamienie przydrożne czy obiekty małej architektury giną z krajobrazu w wielkim tempie.
W celu doceniania kamiennego budownictwa wiejskiego regionu wraz z grupą chętnych osób podjęliśmy wyzwanie przygotowania możliwie szerokiej dokumentacji fotograficznej budynków i małej architektury. Przez dwa miesiące wolontariusze jeździli po regionie, zaglądali na podwórka czy drogi zatylne i fotografowali odchodzące do przeszłości budownictwo. Część budynków jest nadal użytkowana rolniczo, część zmieniła funkcję, niektóre stały się ruinami.
Stawiamy tezę, że jednym z wyróżników regionu ziemi lubawskiej jest krajobraz. Stare gospodarstwa z lokalnej czerwonej cegły i kamienia rozrzucone wśród pofalowanych pól – to widok oddający wartości jego mieszkańców. Symbolem ciężkiej pracy na roli i zorgowności (w gwarze lubawskiej – zapobiegliwości) są kamienne zabudowania. Sfotografowaliśmy i opisaliśmy ich ponad 110, by móc opowiadać o regionie kolejnym pokoleniom. Tu znajdziesz zebrane zdjęcia i informacje.
Boleszyn 11 (gm. Grodziczno)
Boleszyn 39 (gm. Grodziczno)

Truszczyny 57 (gm. Rybno)
Mroczenko 14 (gm. Grodziczno)
Boleszyn 15 (gm. Grodziczno)
Kowaliki 26 (gm. Grodziczno)
Mroczenko 60 (gm. Grodziczno)
Wąpiersk 106 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 83a (gm. Lidzbark)

Wąpiersk 112 (gm. Lidzbark)
Wery 4 (gm. Rybno)
Wąpiersk 27 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 7 (gm Lidzbark)
Wąpiersk 75 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 26 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 8 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 29 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 78 (gm. Lidzbark)
Truszczyny 38 (gm. Rybno)
Tarczyny 19 (gm. Lidzbark)
Słup 5 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 76 (gm. Lidzbark)
Kamień w centrum Tarczyn (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 1 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 81 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 4 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 19 (gm. Lidzbark)

Wąpiersk 66 (gm. Lidzbark)
Słup 20 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 72 (gm. Lidzbark)

Wąpiersk 62 (gm. Lidzbark)
Słup 60 (gm. Lidzbark)
Tarczyny 10 (gm. Lidzbark)

Wapiersk-67-gm.-Lidzbark
Tarczyny 9 (gm. Lidzbark)

Wąpiersk 65 (gm. Lidzbark)
Tarczyny 16 (gm. Lidzbark)
Słup 22 (gm. Lidzbark)
Tarczyny 13 (gm. Lidzbark)
Wąpiersk 25 (gm. Lidzbark)
Naguszewo 39 (gm. Rybno)
Naguszewo 7 (gm. Rybno)
Naguszewo - kuźnia (gm. Rybno)
Rumian 79 (gm. Rybno)
Rumian - szkoła (gm.Rybno)
Naguszewo 16 (gm. Rybno)
Rumian 39 (gm. Rybno)
Jeleń 27 (gm. Lidzbark)
Jeleń 122 (gm. Lidzbark)
Kiełpiny 42 (gm. Lidzbark)

Kiełpiny 18 (gm. Lidzbark)
Jeleń 39 (gm. Lidzbark)
Kiełpiny 30 (gm. Lidzbark)
Jeleń 14 (gm. Lidzbark)

Kiełpiny 72 (gm. Lidzbark)
Jeleń 35 (gm. Lidzbark)
Jeleń 38 (gm. Lidzbark)
Kiełpiny 7 (gm. Lidzbark)
Jeleń 22 (gm. Lidzbark)

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kiełpinach (gm. Lidzbark)
Jeleń 28 (gm. Lidzbark)
Kopaniarze 4 (gm. Rybno)
Kopaniarze 13 (gm. Rybno)
Grądy 21 (gm. Rybno)
Grądy 20 (gm. Rybno)
Grądy 22 (gm. Rybno)
Grądy 7a (gm. Rybno)
Grądy 1 (gm. Rybno)

Grabacz 13 (gm. Rybno)

Gronowo 8a (gm. Rybno)

Kamienice w Jeglji

Jeglia 64 (gm. Rybno)

Jeglia 18 (gm. Rybno)
Naguszewo 32 (gm. Rybno)

Gronowo 7 (gm. Rybno)

Gronowo 9 (gm. Rybno)

Nielbark 12 (gm. Kurzętnik)

Krzemieniewo 15 (gm. Kurzętnik)
Zwiniarz 55 (gm. Grodziczno)
Grota kamienna z Matką Boską w Zwiniarzu (gm. Grodziczno)

Nielbark 92 (gm. Kurzętnik)

Rynek 7 (gm. Grodziczno)

Omule 46 (gm. Lubawa)

Droga brukowana Szczepakowo - Rumienica (gm. Lubawa)

Most kolejowy na rzece Drwęcy (gm. Lubawa - gm. Iława)

Krzemieniewo 33 (gm. Kurzętnik)
Świniarc 8 (gm. Grodziczno)

Lorki 4 (gm. Grodziczno)

Łążyn 28 (gm. Lubawa)

Krzemieniewo 29 (gm. Kurzętnik)

Zwiniarz 6b (gm. Grodziczno)

Krzyż na postumencie kamiennym w Nowym Dworze Bratiańskim (gm. Nowe Miasto Lubawskie)

Zwiniarz 28 (gm. Grodziczno)

Zwiniarz 29 (gm. Grodziczno)

Kazanice (gm. Lubawa)

Rożental - kuźnia (gm. Lubawa)

Kazanice 51 (gm. Lubawa)

Linowiec 5 (gm. Grodziczno)
Jeleń - kuźnia (gm. Lidzbark)

Droga brukowana Kuligi - Tuszewo (gm. Lubawa, gm. Grodziczno)
Trzcin 69 (gm. Grodziczno)

Rumian 54 (gm. Rybno)
Kamień drogowy w Kiełpinach (gm. Lidzbark)
Lorki 31 (gm. Grodziczno)
Mroczno 222 (gm. Grodziczno)
Jeleń 114 (gm. Lidzbark)

Lipowiec (gm. Kurzętnik)
Koty 8 (gm. Lidzbark)
Kąciki 8 (gm. Kurzętnik)
Kamień drogowy w Kurojadach (gm. Lidzbark)

Wapiersk-29-gm.-Lidzbark

Kamień drogowy, leśnictwo Tylice (gm. Nowe Miasto)

Lipowiec 16 (gm. Kurzętnik)

Brzozie Lubawskie 46 (gm. Kurzętnik)

Wardęgowo 5 (gm. Biskupiec)

Bratuszewo 32 (gm. Kurzętnik)

Nielbark 74 (gm. Kurzętnik)

Kąciki 26 (gm. Kurzętnik)
Zwiniarz (gm. Grodziczno)
